Na św. Andrzeja dziewkom z wróżby nadzieja

Na św. Andrzeja dziewkom z wróżby nadzieja – tego typu przysłów nie przywołuje się już w wieczór andrzejkowy. Obecnie wróżby są jedynie formą zabawy. Biorą w nich udział nie tylko panny na wydaniu.

Andrzejki to wieczór wróżb odprawianych w nocy z 29 na 30 listopada, czyli w wigilię świętego Andrzeja.

Krystyna Pawłowska, kierownik Muzeum Etnograficznego wspomina, że już w okresie międzywojennym zanikała tradycja wróżenia sobie w wieczór andrzejkowy. Obecnie organizuje się w tę noc spotkania towarzyskie i imprezy, ale na niewielu z nich zadawane są pytania o przyszłość.

Najbardziej popularną formą wróżby na Kujawach było lanie wosku przez klucz. Na podstawie odlewu panny odczytywały swoją przyszłość.

Znana była także wróżba z udziałem gąsiora. Zwierzęciu zawiązywało się oczy i wpuszczało w krąg utworzony przez dziewczęta. Ta, którą jako pierwszą uszczypnął, miała rychło wyjść za mąż.

Popularna była także wróżba z użyciem butów. Ustawia się je jeden za drugim. Ta panna, której bucik pierwszy przekroczył próg, wkrótce miała znaleźć męża. Dziewczyny rzucały także but za siebie. Odwrócony do drzwi noskiem zapowiadał szybkie zamążpójście.

- Są to wróżby, które najdłużej się utrzymały w naszej tradycji. Nawet dziś na bazie tych zwyczajów organizowane są różne zabawy. Obecnie spotkania andrzejkowe nie mają jednak charakteru wróżbiarskiego, ale są to wizyty towarzyskie jeszcze przed adwentem – mówi Krystyna Pawłowska, kierownik Muzeum Etnograficznego.

Alternatywą dla dziewczęcych andrzejek były katarzynki dla chłopców, którzy gromadzili się na podobne wróżby w wigilię świętej Katarzyny, czyli 24 listopada.